Stroje średniowiecznej kobiety - część I

Cesarstwo Rzymskie miało ogromny wpływ na państwa europejskie, zarówno na te, które były państwami podległymi cesarstwu, jak i na te od cesarstwa niezależne. Było ono prężnie rozwijającą się organizacją państwową o bardzo nowoczesnym i uporządkowanym jak na owe czasy systemie. Cesarstwo w biegu historii pochłaniało wiele pomniejszych ludów zamieszkujących Europę, nastąpiła więc swoista fuzja kulturowa, której skutki możemy podziwiać aż do dziś. Bez wątpienia Cesarstwo Rzymskie było fundamentem, na
którym mniej istotni władcy europejscy budowali własne państewka, dzięki czemu również kultura rzymska przenikała do ich społeczeństw, a zaraz za kulturą podążała wielkimi krokami, sztuka – a więc i moda, stroje.
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego utrzymało się tylko Cesarstwo Wschodnie, zwane Bizantyjskim, którego stolica została przeniesiona do Konstantynopola, wskutek tego orientalizacja dotychczasowej kultury rzymskiej skupiła się właśnie wokół owej stolicy. W początkowym okresie średniowiecza ubiory były praktycznie odwzorowaniem bizantyjskich strojów. Zatem fundamentem średniowiecznych kobiecych strojów były stroje kobiet pochodzących z cesarstwa, na których wzorowały się modne Europejki. W zainteresowaniu modą widoczna jest pewna cykliczność, co oznacza, że kroje i konwencje bizantyjskie były zawsze dość popularne i co jakiś czas do nich powracano. Europa znajdowała się pod dużym wpływem Bizancjum, tak więc Europejki „nosiły się” na zwór mody panującej w cesarstwie.

Jednak należy postawić wyrazistą linię odgradzającą damy dworu od kobiet z ludu – przynajmniej w początkach średniowiecza. Na wsiach ludność od dawien dawna ubierała się prosto, przeważały materiały typowo naturalne – lniane, czasem wełniane oraz skórzane. Szaty ludności wiejskiej nie posiadały wyszukanych krojów w początkach średniowiecza, często był to po prostu duży kawałek materiału, którym kobieta okrywała się przewiązując w talii czy biodrach kawałkiem innego materiału.
Cechami charakterystycznymi do ok. XII w. są :
- brak modnych krojów (bez drapowań)
- brak bogatych zdobień (ornamentyki tkanin)
- tanie tkaniny

Cały czas panowała jednak jednakowa zasada i dla kobiet z ludu i dla kobiet stojących wyżej w hierarchii państwowej mianowicie suknia składała się zarówno u jednych jak i u drugich z dwóch warstw:
- 1 warstwa – suknia spodnia – przedłużona koszula z długimi wąskimi rękawami
- 2 warstwa – suknia wierzchnia (nakładana na suknię spodnią) – u kobiet wiejskich bardzo prosta, o szerokich i krótkich rękawach.

W późniejszych czasach kobiety nosiły już prosto skrojone sukienki o wąskich rękawach, natomiast w wieku XII rękawy były już bardzo szerokie i stanowiły pewnego rodzaju zdobienie. Niestety zachowało się bardzo mało strojów typowo chłopskich, a nawet mieszczańskich, gdyż były one przeważnie uszyte z materiałów biodegradalnych i łatwo ulegały niszczeniu przez czas i siły natury.

W XVw. modnym elementem stroju kobiecego stały się paski. Zwykle noszono je na sukni spodniej, która była dla wielu prostych kobiet również ubiorem domowym. Przy zajęciach typowych dla gospodyni, kobieta nosiła zawsze fartuch. Kolejnym elementem łączącym wiejski i mieszczański strój był kaptur – zwykle był on czarny i usztywniony nad czołem.
W porze zimowej kobiety zakładały okrycia z grubszego materiału, które miały chronić przed zimnem, były to duże płachty materiału zwykle sięgające do kostek, jednak kobiety z ludu miały krótsze stroje, gdyż były one tańsze, ze względu na ilość zużytego materiału. Płaszcze te miały wycięty otwór na głowę mogły być zaopatrzone w kaptur.
Jeśli chodzi o obuwie, o którym wspomnę tylko pokrótce, było ono bardzo proste – jak reszta chłopskiego ubioru – najczęściej w całości skórzane, gdyż dawniej skórzane obuwie było ogólnodostępne i tańsze.

Autor: Aleksandra Sowa
Poprawki: Ines Wrzesińska